Kompanija koja je ostvarila najveći godišnji profit u istoriji japanske ekonomije za to državi nije uplatila ni jedan jedini jen poreza.
Japanski gigant elektronske i telekomunikacione industrije “Softbank”, na čijem čelu se nalazi jedan od tri najbogatija čoveka u zemlji osnivač i generalni direktor Masajoši Son, državi na ime poreza punih jedanaest godina nije uplatio nijedan jen poreza, izveštava ugledni ekonomski časopis Nikei.
Poreski skandal u Japanu – profit 46 milijardi dolara, porez nula
Štaviše, u jednoj od tih godina, fiskalnoj 2020. “Softbank” je ostvario najveći profit za jednog privrednog subjekta u istoriji japanske ekonomije, u iznosu od čak pet biliona jena (46 milijardi američkih dolara).
Poreske uplate te kompanije koja je u dalekoistočnoj carevini i vlasnik šampionskog bejzbol tima a u SAD većinski vlasnik telefonskog operatora “Sprint” do sada su bile nepoznate javnosti.
Japanski mediji javljaju da je konglomerat poslednjih godina pod lupom poreskih vlasti, čiji su činovnici putovali i u inostranstvo kako bi obavili inspekciju njegovog poslovanja, ali da nisu pronađene nepravilnosti.
To znači da je kompanija delovala u skladu sa zakonom, vešto koristeći rupe u njemu, zbog čega se već izvesno vreme od Vlade traži da parlamentu predloži reformu poreskog sistema koji bi sprečio paradoks u kojem svaki pojedinac, radnik preduzeća, godišnje plati hiljade dolara poreza, dok privredni subjekti koji zarađuju desetine milijardi prolaze bez ijednog jena državnog nameta.
Smatra se da je tajna u tome što “Softbank” poreskim vlastima, s jedne strane, tradicionalno prijavljuje velike gubitke, neke realne a mnoge samo formalne i generisane svesnim transakcijama usmerenim da iskoriste slabosti u zakonskom okviru, a sa druge strane uživa olakšice koje se odnose na prihod stečen na dividende isplaćene na vlasnički udeo u stranim preduzećima, odakle dolazi veliki deo njegovih prihoda.
Osramoćeni biznis inovator
Novinarsko otkriće o poreskim (ne)obavezama “Softbanka” baca drugačije svetlo na tu kompaniju, koja je u Japanu do sada važila za jednu vrstu idealne kapitalističke bajke – megakorporacija koja se kupa u novcu i ima moć da osetno menja društvo, a koja je počela kao skromni privatni biznis jednog jedinog čoveka u njegovom sopstvenom domu. Jer, “Softbank”, koji je u prvoj godini ovog veka postao druga najvrednija kompanija u Zemlji izlazećeg sunca te i sada vredi više desetina milijardi dolara, osnovan je u gradu Fukuoka na ostrvu Kjušu 1981. godine kao mali lični biznis Masajoši Sona, koji je tada bio u ranim dvadesetim, i koji se sastojao u prodaji kompjutera sklopljenih od nabavljenih delova.
Kompanija je naročito postala poznata u Japanu kada je preuzela domaći ogranak američke internet kompanije “Jahu” i otkupila lokalni bejzbol tim u Fukuoki, koji je svojom ekonomskog snagom kasnije učinila višestrukim uzastopnim šampionom i dominantnim klubom u tom u Japanu decenijama najpopularnijem sportu.
Probivši se iz kompjuterskog u telekomunikacioni sektor, “Softbank” je u Japanu stekao ogromne prihode kada je prvi uveo u prodaju pametne telefone američke kompanije “Epl” i tako duboko transformisao tu industriju u kojoj su do tada skoro sto posto tržišta držali domaći proizvođači tradicionalnih telefona kao što su “Soni”, “Panasonik” i “Šarp”.
“Softbank” je poznat i po tome što je na skromnoj investiciji od dvadeset miliona dolara u kinesku internet kompaniju “Ali Baba” sedam godina kasnije nakon kupovine tih deonica njihovom prodajom zaradio neverovatnih deset milijardi dolara.
Taj konglomerat čije je sedište danas u Tokiju je u 2017. godini oformio fond za investicije u start apove, težak čak 100 milijardi dolara, te poseduje deonice mnoštva kompanija iz oblasti elektronske trgovine, proizvodnje čipova i telekomunikacija, među kojima je i britanska fabrika poluprovodnika “ARM”. Njegov osnivač i većinski vlasnik Masajoši Son je figura koja se zbog svoje hrabrosti i vizionarskog ulaganja u informacione tehnologije u Japanu poredi sa Stivom Džobsom.
Međutim, u Japanu krupne kompanije tradicionalno, iz kulturoloških i moralnih razloga, ne nastoje da iskoriste svaku zakonsku povoljnost da bi u potpunosti umakle oporezivanju, pa će činjenice koje je o “Softbanku” domaćoj i svetskoj javnosti otkrio ekonomski dnevnik Nikei sigurno baciti veliku senku na ugled kompanije i njenog osnivača, japanskog biznismena korejskog porekla.
One će verovatno i ubrzati izmene poreskog sistema, pogotovo što je japanskoj državi, u kojoj javni dug u odnosu na bruto društveni proizvod iznosi neverovatnih 263 posto, u vitalnom interesu da poveća prihode od poreza, naročito u kontekstu povećane potrošnje i zaduživanja radi davanja subvencija privredi i stanovništvu zbog gubitaka koje su pretrpeli usled epidemije novog koronavirusa i poskupljenja struje i energenata prouzrokovanog krizom u Ukrajini.
