Organizacija World Press Photo (VPF) suspendovala je pripisivanje autorstva jednoj od najpoznatijih novinarskih fotografija ikada snimljenih, nakon što je novi dokumentarac osporio 50 godina prihvaćenu istoriju novinarstva.
Fotografija, zvanično nazvana “Teror rata”, ali kolokvijalno poznata kao “Napalm devojčica”, ostaje jedna od najupečatljivijih slika američkog rata u Vijetnamu. Od objavljivanja u junu 1972. godine, zvanično je pripisana Niku Utu, vijetnamskom fotografu koji je radio za Asošijejted pres u Sajgonu.
AP i Ut dugo su tvrdili da je Ut, tada 21-godišnjak, napravio fotografiju, koja je kasnije osvojila nagradu za Svetsku fotografiju godine 1973. godine.
Vijetnamska deca beže iz svojih domova pogođenih napalmom. Četvrt veka kasnije, devojčica koja je gola bežala iz svog sela, Fan Ti Kim Fuk, imenovana je za ambasadorku dobre volje UNESKO-a.Bettmann / Contributor / Getty
Ali, nedavno objavljeni dokumentarac osporio je tu priču, sugerišući da je fotografiju, koja prikazuje golu devetogodišnju devojčicu po imenu Fan Ti Kim Fuk dok beži od napada napalmom u južnovijetnamskom selu Trang Bang, napravio čovek po imenu Ngujen Tan Nge. Film “Stringer”, koji je premijerno prikazan na filmskom festivalu Sandens u januaru, tvrdi je da je Ngeu, vozaču za En-Bi-Si koji je prodavao fotografije AP-u kao frilenser, uskraćeno priznanje zasluga u korist Uta jer nije bio zaposleni u AP-u.
Film je izazvao “duboko razmišljanje” u fotografskoj organizaciji koja je sprovela sopstvenu istragu, čiji su rezultati sad objavljeni. Interna analiza, sprovedena između januara i maja 2025. godine, zaključila je “na osnovu analize lokacije, udaljenosti i kamere korišćene tog dana” da su “fotografi Ngujen Tan Nge ili Huin Kong Fuk možda bili u boljem položaju da naprave fotografiju nego Nik Ut”.
Suspenzija se odnosi samo na autorstvo fotografije i ne poništava nagradu za fotografiju godine iz 1973. godine. “Sama fotografija ostaje nesporna”, saopštila je grupa, “a nagrada World Press Photo za ovu značajnu fotografiju važnog trenutka u istoriji 20. veka ostaje činjenica”.
Ranije ovog meseca, Asošijejted pres je objavio da nije pronašao “definitivan dokaz” koji bi opravdao promenu autorstva fotografije i objavio je izveštaj od 96 stranica o tom pitanju. Na osnovu sopstvene interne istrage AP je zaključio da je “moguće” da je Ut napravio fotografiju i nije pronašao dokaze da ju je umesto toga napravio Ngujen. Dodali su da se stvar nije mogla konačno dokazati zbog protoka vremena, odsustva ključnih dokaza, ograničenja tehnologije i smrti nekoliko ključnih ljudi koji su bili uključeni.
“Napalm devojčica” Fan Ti Kim FukBettmann / Contributor / Getty
Film “Stringer”, u režiji Bao Ngujena, angažovao je nekoliko svedoka koji tvrde da je Nge prodao fotografiju šefu fotografije u Sajgonu, Horstu Faasu, za 20 dolara.
Istražitelji su se takođe konsultovali sa forenzičkim stručnjacima francuske nevladine organizacije “Indeks”, koji su smatrali da je “vrlo malo verovatno” da je Ut snimio fotografiju na osnovu ostalih slika koje mu je AP tog dana pripisao.
“Ovo ostaje sporna istorija i moguće je da autor fotografije nikada neće biti u potpunosti potvrđen”, saopštila je grupa VPF. “Suspendovanje pripisivanja autorstva važi dok se ne dokaže suprotno.”
