U pećinama Velika i Mala Balanica u Sićevu kod Niša nađeni su brojni kameni artefakti, ostaci neandertalaca i pleistocenske faune koji potiču iz perioda pre 300-240 hiljada godina i koja potvrđuju kulturne veze između Balkana i Bliskog istoka još u dalekoj prošlosti.
O kulturnim vezama između Balkana i Bliskog istoka u dalekoj prošlosti često se raspravljalo, naročito kada je reč o širenju anatomski modernog čoveka i širenju neolita. Veze između ova dva područja često su i osporavane. Istraživanja Balanice su, međutim, pokazala da se najranija praistorija Evrope ne može posmatrati odvojeno u odnosu na Bliski istok.
Ona su potvrdila da su kulturne veze između ova dva područja postojale pre više od 240 hiljada godina, u vreme kada su ljudi počeli regularno da koriste vatru i prave standardizovano oruđe za obradu kože i krzna.
Upravo na Bliskom istoku, u jabrudijenskoj kulturi, su otkrivena najstarija vatrišta i veoma specifične alatke za obradu kože i krzna (takozvane Kina postruške). Identične alatke i ostaci vatrišta nalik vatrištu iz pećine Kesem u Izraelu otkriveni su nedavno i u Balanici, a potiču iz perioda kada u drugim delovima Evrope specijalizovane alatke ovog tipa još uvek nisu počele da se koriste. To ukazuje na to da su pre 300-240 hiljada godina postojala kulturna povezanost zajednica koje su naseljavale Balkan, Anadoliju i Bliski istok.
Još uvek se ne može sa sigurnošću reći da li je do preuzimanja kulturnih inovacija sa Bliskog istoka došlo usled populacionih pomeranja ili kulturne transmisije sa Bliskog istoka i ko je bio nosilac ovih promena (neandertalci ili anatomski moderni ljudi). Sigurno je, međutim da su ove inovacije kasnije dovele do konačnog uobličavanja kulturnih obrazaca karakterističnih za srednji paleolit – period koji predstavlja jednu od glavnih prekretnica u ranoj istoriji čovečanstva.
Rezultati datovanja i nalazi iz ove dve pećine sada su detaljno objavljeni u časopisu „Journal of Human Evolution“, od strane međunarodnog tima stručnjaka koji čine Dušan Mihailović sa Filozofskog fakulteta u Beogradu, Mirjana Roksandić sa Univerziteta u Vinipegu i brojni saradnici iz zemlje i inostranstva.
