U Beogradu, osim Belog brda, postoji četrdesetak vinčanskih lokaliteta. Naselje tehnološki najnaprednije praistorijske kulture na svetu, na Banjici su slučajno pronašli radnici gradeći drum za Avalu. Trebalo je da prođu tri decenije da bi arheolozi 1955. počeli iskopavanja i otkrili blago svetske baštine koje je desetak godina kasnije proglašeno za zaštićeno kulturno dobro. I to što javnost ne zna za Vinču na Banjici, izgleda odgovara bahatim graditeljima.
Veliki deo predmeta vinčanske kulture na Banjici otišao je u nepovrat, nezvanično zbog sanacije barake.
Ipak, to objašnjenje nije ni za naivne. Pre desetak dana građani su prijavili radove koji su potom obustavljeni, ali šteta je već bila velika, tvrde iz Muzeja grada Beograda.
“Mi smo ustanovili da je uništeno oko 100 kvadrata vinčanskog naselja te da je iskopana rupa dubine između metar i tri metra čime je uništen veliki deo naselja i čime je bespovratno nestala velika količina podataka i informacija bitnih za razumevanje ovog važnog naselja”, kaže Miloš Spasić, iz Muzeja grada Beograda.
Ko je investitor, nije poznato i kao po običaju stvar je komplikovana. Plac je u privatnom vlasništvu, a nalazi se na centralnom delu arheološkog nalazišta.
“Mi znamo koliki je lokalitet i kada vidite moderno naselje na Banjici koje je sazidano sedamdesetih i osamdesetih godina videćete zapravo da ove moderne zgrade idu oko samog nalazišta, jer se i tada znalo gde se centar nalazišta nalazi. Sama ova lokacija nije nikada arheološki istražena, ali je zavedena, jer znamo da predstavlja deo vinčanskog naselja na Banjici”, naglašava Spasić.
U dopisu Sekretarijata za inspekcijske poslove navode da je hitnim vanrednim uvidom dežurnog građevinskog inspektora zapisnički konstatovano izvođenje armiranobetonskog potpornog zida bez odobrenja nadležnog organa.
Gradilište je zatvoreno, nakon čega je građevinski inspektor podneo krivičnu prijavu nadležnom tužilaštvu. Od Zavoda za zaštitu spomenika za sada nismo dobili odgovor, ali se njihova reakcija takođe očekuje.
